Anonim Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğu
Şirketlerin taraf olduğu sözleşmelerin hazırlanması ve incelenmesin süreçleriyle taraf oldukları davaların takibinde kurum olarak kendilerini temsilde bir şirket avukatına ihtiyaç duyulmaktadır. Şirketler ise bunu avukatlar ile yürütmektedir. Ancak bazı ticari şirketler bakımından ise Avukatlık Kanunu kapsamında avukat bulundurulması zorunlu hale getirilmiş olup avukat bulundurma zorunluluğunun yerine getirilmemesi halinde Cumhuriyet Savcılıkları tarafından bu şirketlere idari para cezası gibi çeşitli yaptırımlar uygulanması öngörülmüştür.
Avukat Bulundurma Zorunluluğu Kapsayan Şirketler
Bu konuya ilişkin düzenleme Avukatlık Kanunu m.35/3’te düzenlenmiştir.
Buna göre: (Değişik üçüncü fıkra: 23/1/2008-5728/329 md.) Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir. Ancak, Türk Ticaret Kanununun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan Anonİm şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.
Kanun lafzından yola çıkarak özetle ifade etmek gerekir ki
- Sermayesi en az 250.000,00₺ olan anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu bulunmakta
- Üye sayısı en az 100 veya daha fazla olan yapı kooperatiflerinin de sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu bulunmaktadır.
Sermaye şirketlerinden sadece bahsettiğimiz özelliklere sahip anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu bulunmaktadır.
Yukarıdaki şartları sağlayan anonim şirketlerdeki avukatların sorumluluklarını ise başlıca şöyle sıralayabiliriz:
- Şirket içi – şirketler arası anlaşmaların arabuluculuğunun yapılması, hazırlanmış olan anlaşmada şirket ya da yapı kooperatifinin haklarının korunması
- Takibi devam eden davaların sürecinin yönetilmesi
- Şirket ya da yapı kooperatifinin faaliyetleri çerçevesinde sözlü ya da yazılı danışmanlık işlemlerinin gerçekleştirilmesi
- Şirketin hukuki anlamda temsilinin yapılmasıyla birlikte icra takiplerinde gerekli kontrollerinin yapılması
Avukat Bulundurma Zorunluluğu Uymamanın Yaptırımı
Sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğuna rağmen bu konuda gerekli özeni göstermeyen anonim şirketlere 1136 sayılı Avukatlık Kanunu m.35/3’te belirtilen hüküm gereğince birtakım yaptırımlar uygulanmaktadır.
Buna göre: Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgari ücretin iki aylık brut tutarı kadar idari para cezası verilir.
Maddede belirtildiği üzere sözleşmeli avukat bulundurmamanın yaptırımı idari para cezasıdır. 2023 yılı için bu tutar her ay için 20.016₺’dir. Basit bir hesap yapıldığında ise 2023 yılının tamamında sözleşmeli avukat bulundurmayan bir anonim şirkete, toplamda 240.192₺ idarî para cezası uygulanacaktır.
Avukat Bulundurma Zorunluluğunun Yerine Getirildiğinin İspatı
Bu konuyla ilgili baroların anonim şirketlere avukat bulundurulmasına yönelik bir hatırlatma ile belirtildiği aksi bir durum olduğunda ise anonim şirketler hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulacağına dair yazı gönderilerek denetim yapılmaktadır.
Anonim şirketlerin ilgili şirket avukatlarıyla yaptığı avukatlık sözleşmesi, avukatın kestiği banka dekontu gibi belgeler de birer ispat vasıtası yerine geçmektedir.
Avukatla Yapılacak İlgili Sözleşme
Yükümlülüğü gereği bir baroya kaydolan avukatın Avukatlık Kanunu uyarınca yazılı bir sözleşme yapması gerekmektedir. Bu avukatlık sözleşmesinin esasları ise Avukatlık Kanunu Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.
Buna göre: Sürekli avukatlık hizmeti içeren çalışma şekillerinde, 1136 sayılı Avukatlık Kanununa ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine uygun, yazılı sürekli avukatlık hizmetleri sözleşmesi düzenlenmesi zorunludur. Bu sözleşme taraf sayısından bir fazla nüsha olarak hazırlanır. Birer nüshası taraflara, bir nüshası da sözleşmenin tarafı olan avukat tarafından kayıtlı olduğu baroya verilir. Sözleşme metninde uyuşmazlık çıkması halinde Baroda saklanan nüshaya itibar edilir.
Buna göre anonim şirket ile avukat arasında yapılacak olan sözleşme yazılı şekle tabidir. Taraflar haricinde bir nüshasının da avukatın kayıtlı olduğu baroya verilmesi gerekmektedir.
Blog Yazarı: Yasin Ertürk
Kaynakça
[1] https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1136.pdf
[2] https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=7&MevzuatNo=5780&MevzuatTertip=5
[3] https://www.lexpera.com.tr/resmi-gazete/metin/RG801Y2008N26781K5728/1/madde-329
[4] Yargıtay 10. HD., E. 2016/6164 K. 2018/9726 T. 21.11.2018
[5] https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/980921
[6] Yargıtay 19. Ceza Dairesi 2018/8085 E. , 2019/8883 K. 23.05.2019
